جدیدترین یافته ها کمالگرایی را به دو گونه بهنجار (مثبت) و نوروتیک (منفی) تقسیم کرده اند.
∨ کمالگرایی منفی
روانشناسان معتقدند آنچه که در بسیاری از افراد تحت عنوان کمال گرایی یاد میشود، کمالگرایی از نوع منفی است. در این نوع از کمال گرایی، فرد به دنبال بینقص و کامل بودن در همه زمینهها بوده و بیش از حد نگران ارزیابی و قضاوتهای منفی دیگران است و با نادیده گرفتن خود واقعی خویش و آرمانی کردن افراطی آن در نظر خود و دیگران، به طرق مختلف تحت استرس و فشار روانی قرار میگیرد. چنین فردی ممکن است با بسیاری از مشکلات روانی چون اضطراب، افسردگی، بدخلقی، افکار خودکشی و… و یا مشکلات جسمانی مثل ضعف سیستم ایمنی، بیماریهای قلبی و عروقی، کلیوی، کبدی و… دست و پنجه نرم کند. اعتقاد به برترینها بودن، یک تفکر غلط است و لطمات عدیدهای را بر فرد وارد میکند.
∧ کمالگرایی مثبت
یک کمال گرای مثبت از تلاش زیاد لذت میبرد و برای انجام بهترین عمل تا بدان جایی که میتواند سعی کرده اما هیچگاه کار و کوشش بیش از حد را به خود تحمیل نمیکند. اکثر اوقات از نتایج فعالیتهای خویش راضی است و احساس رضایت و موفقیت میکند. انگیزه فعالیت و حس رقابت سالم در کمال گرایان مثبت بسیار مشهود است.
پزشکان حاذق، مهندسان نمونه، وکلای مجرب، مدیران موفق و… از جمله این افراد هستند. ازدواجهای موفق و خانوادههای به سامان نیز در این گروه از افراد بسیار قابل مشاهده است.
بازتاب: یک آزمایش رفتاری برای انجام کارها کمتر از عالی (غلبه بر کمال گرایی)